02.03.2000 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Gümrük Antrepoları Açılması ve İşletilmesine İlişkin Usul ve Eskatiyenr Hakkında Yönetmelik” hükümleri ışığında, gümrük antrepoları açılması ve işletilmesine dair usul ve eskatiyenr hakkında açıklamalar aşağıda sunulmuştur.
İzin Mercii
Gümrük antrepoların açılmasına ve işletilmesine, Gümrük Müsteşarlığı(Gümrükler Genel Müdürlüğü) yetkilidir. Müsteşarlık bu izni verirken ilk önce, antrepo açılacak yerde gümrük idareleri tarafından antrepo işletilip işletilmediğini, şayet böyle bir antrepo var ise yeterli bulunup bulunmadığını inceleyecek, gümrük idarelerince işletilen antrepo yok ise ya da yeterli değil ise izin verecektir.
Diğer taraftan, Gümrük Müsteşarlığı (Gümrükler Genel Müdürlüğü) antrepo açma ve işletme izni verme yetkisini, gümrükler Başmüdürlüklerine de devredebilecektir.
Antrepo Açma İzni Verilebilecek Olanlar
Gümrük Müsteşarlığı antrepo açma ve işletme iznini;
Kamu Kuruluşlarına,
Belediyelere,
Gerçek ve Tüzel Kişilere,
verebilir.
Ancak, Genel Antrepo açma izni sadece (a) ve (b) maddelerinde sayılanların dışında Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş bulunan;
1-Asgari beş yıldır faaliyette bulunan,
2- Ödenmiş sermayeleri ve ihtiyatları toplamı en az 10 milyar Türk Lirası olan,
3- Son beş yılda ödediği Kurumlar Vergisi kolay ortalaması 2000 yılı itibariyle, en az beş milyar Türk Lirası olan
Limited ve Anonim şirketlere verilebilir.
2000 yılını izleyen yıllarda yapılan müracaatlarda, son beş yılda ödenen Kurumlar Vergisinin kolay ortalaması olarak aranacak tutar, müracaatdan önceki yılda uygulanan Maliye Bakanlığı’nca yine o yıl için belirleme ve ilan olunan tekrar dşayetleme katsayısının beşte biri oranında arttırılması suretiyle bulunur.
Bu arada önemle belirtmekte fayda vardır ki, antrepo açma ve işletme izni sadece Türkiye’de yerleşik kişilere verilir.
Başvuru İçin Aranacak Şartlar ve Belgeler
Antrepo açma izni almak için müracaatda bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin;
Yönetim Kurulu üyeleri ile şirket sermayesinin %10’undan fazlasına sahip olanların, affa uğramış olsalar dahi, hırsızlık, emniyeti suiistimal, dolandırıcılık, yalan yere şahitlik, yalan yere yemin, suç tasnii, iftira, irtikap, rüşvet ve ihtilas cürümlerinden biri bundan dolayı hapis cezası ya da 1918 sayılı Kaçakcılığın Men ve Takibine Dair Kanun ile 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’a muhalefetten mahkum olmamaları,
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359 uncu maddesinde belirtilen (1/11999 tarihinden önceki dönem için aynı Kanunun 344 üncü maddesinin 1-6 numaralı bendlerindfe belirtilen) fiilleri prosedüremiş olmaları,
İkmalen, re’sen ve idarece tarh olunan vergiler sebebiyle idari yargı mercilerinde açılan davalara dair netleşmemiş olanlar hariç olmak suretiyle, Devlete vergi borcu bulunmaması, şarttır.
Antrepo açmak ve işletmek isteyen belirtilmiş bulunan şartları taşıyan gerçek ve tüzel kişilerin, aşagıda sayacağımız belgelerle beraber, antrepo olarak açılmak istenilen yere en yakın gümrük idarelerine başvuru etmeleri gerekir.
Antrepo binasının ve eklentilerinin yerini, cinsini, alanını ve hacmini, tank ve büroların iç ve dış tertiplerini gösteren plan ya da krokileri ile antrepo bina ve eklentilerinin iç ve dış fotoğrafları,
Antrepo olarak açılıp işletilecek yerin müracaat sahibine ait olmaması halinde, tasarruf ve intifa senetlerinin ya da kira sözleşmelerinin aslı ya da noterden onaylı örnekleri,
Antrepo olarak açılması talep edilen yerin yapım ve işletme izni bulunduğu ve yangına karşı gerekli önlemlerin alındığı konularında, ilgili belediyeden alınacak belge.
Bunların yanısıra, kamu kuruluşu ya da belediyeler ilaveten bu durumlarını tevsik edici bir belge ibraz ederler. Diğer gerçek ve tüzel kişiler ise, belirtilen şartların varlığını kanıtlayan bilgi ve belgelerle noterden onaylı bir taahhütnameyi ilaveten ibraz etmek zorundadır. Müsteşarlık bunlara ilave olarak ilaveten bilgi ya da belge isteyebilir.
Başvurunun İncelenmesi
Yapılan müracaat üzerine, gümrük idaresince gerekli incelemeler yapılarak, görüşüyle beraber konu ilgili gümrükler başmüdürlüğüne bildirilir. Başmüdürlük de mütalaası ile beraber isteği Müsteşarlığa (Gümrükler Genel Müdürlüğü) aktarır. Müsteşarlık da isteği değerlendirerek makul bulunur ise antrepo açma izni verilir.
Gümrük İdaresine Karşı Sorumluluk
Antrepo açan gerçek ve tüzel kişiler, antrepolarına alınan eşyanın girerken gümrük idaresince belirleme edilen miktarı üzerinden, bu miktar belirleme edilememiş ise konşimento, fatura ya da menşe şahadetnamesi gibi kanuni belgelerinde yazılı miktarları üzerinden 1918 sayılı Kaçakcılığın Men ve Takibine Dair Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, gümrük idaresine karşı mali bakımından sorumludur.
Antreponun Devri
Antrepo işleticisinin hak ve yükümlülükleri, Gümrük Müsteşarlığının izni ile, aynı şartları taşıyan diğer bir şahsa devredebilirler
Antreponun Sahiplerinin İsteği Üzerine Kapatılması
Antrepo sahipleri, açtıkları genel ve özel antrepoları tamamıyla ya da kısmen kapamak isterler ise, bu arzularıni ve gerekçelerini yazılı olarak gümrük idaresine bildirirler. Gümrük idaresince gümrükler başmüdürlüğüne iletilen bu talepler, Müsteşarlıkça incelenerek değerlendirilir.
Tamamiyle kapatılacak antrepolara tekrar eşya konulmasına izin verilmez ve buradaki eşya, hertürlü masrafı antrepo sahiplerine ait olmak suretiyle, gümrük idaresince gösterilen diğer antrepolara nakil ya da yabancı memleketlere ihraç veya gümrük vergileri ödenerek ithal olunur. Bu prosedürler bitinceya kadar antrepo sahiplerinin taahhüt ve sorumluluğu devam eder.
Antrepo İzninin Geri Alınması
Gümrük idaresi, taahhütlerine uymayan, yükümlülüklerini yerine getirmeyen antrepo sahiplerine duyuru yaparak belirleme edilecek makul bir süre içerisinde bu ödevlerini yerine getirmeleri bildirilir. Belirtilen süre içerisinde de yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda konu Gümrük Müsteşarlığına intikal ettirilir ve Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) tarafından verilmiş izin geri alınır.
Antrepo açma izni verilmesinden sonra, izin için gerekli şartları kaybeden işletmelerin antrepo açma izinleri geri alınır.
Bu arada belirtmek gerekir ki, antrepolarda, gümrük müfettiş ve muavinleri, gümrükler genel müdürlüğü kontrolörleri ve stajyerleri ile gümrük amirleri ya da yetkili kılınacak gümrük memlinkarı tarafından yapılacak denetleme neticesinde suiistimal ve kaçakcılık dahil olmak suretiyleyolsuzluklarının belirleme edilmiş olması halinde, izin, süre verilmeksizin Müsteşarlıkça (Gümrükler Genel Müdürlüğü) iptal edilir.
Antrepo izninin geri alınması durumunda, izin sahibi gerçek ve tüzel şahsa, iznin iptal edildiği tarihten itibaren beş yıl süre ile tekrar antrepo açma izni verilmez.
Önceden Açma İşletme İzni Alınan Antrepolar
02.03.2000 tarihine kadar antrepo açma ve işletme izni almış olanlar ve antrepo işletenler, bu tarihten itibaren, genel antrepo açma izni için gerekli bulunan, asgari beş yıldır faaliyette bulunma ve son beş yılda ödediği kurumlar vergisi kolay ortalamasının en az beş milyar Türk Lirası olması şartları hariç olmak suretiyle 1 yıl içerisinde antrepo işletmelerini yukarıyada belirtmiş olduğumuz eskatiyenra makul hale getirmek üzere Gümrük Müsteşarlığına(Gümrükler Genel Müdürlüğü) müracaatda bulunlinkar.
Belirtilen süre içerisinde başvurmayan ya da şartları yerine getirmeyen antrepo işletmeleri Müsteşarlıkça(Gümrükler Genel Müdürlüğü) kapatılır. Mücbir nedenlerin bulunması durumunda bu süre uzatılabilir.