Antrepo Bilgi Bankası

VESAİK MUKABİLİ (Evrak Karşılığı)

İhracatçı firmalar bazı ihracat yüklemelerinde alıcı olarak alıcı firmanın bankasını göstererek mallarını banka adına gönderirler. Bu yüklemelerde orijinal ATR, fatura ve alıcının düzenlenerek kendisine gönderilmesini istediği bütün evraklar mal birliktei değil bankalar vasıtasıyla gönderilir. Bu yüklemelere vesaik mukabili yükleme adı verilir. Mallar yurtdışına gittiğinde teslim edilmeden önce kesinlikle bankadan ödemenin garanti edildiğine dair yazılı bir evrak almadan netlikle teslim edilmez.

GÜMRÜK ÇIKIŞ BEYANNAMESİ

Tüm ülkelere taşınacak ürün ile ilgili tüm bilgileri içeren İhracatçılar Birliği ve çıkış yapılacak gümrüğün onayladığı belge.

POZİSYON DOSYASI

Göndericinin, alıcının ve mal ayrıntılarını içeren mal faturası, konşimento, ordino, ATR/Menşei vs. evraklarının bulunduğu üzerinde pozisyon numarasının ifade edildiği dosyadır.

KONŞİMENTO (CMR) TALİMATI

İhracatçı firma adı ve adresi, ithalatçı firma adı ve adresi, malın teslim edileceği yer, yükleme yeri, tarih, mal cinsi, ambalaj cinsi ve adedi, brüt kilo, telim biçimi ve araç plaka bilgilerini içerir. Gönderen ve alıcı firmanın yapmış oldukları anlaşmalara göre düzenlenir. İhracatçı firma, ihracatçı firmanın gümrükçüsü ya da imalatçı firmalar tarafından hazırlanır ve nakliyeciye iletilir.

KONŞİMENTO

Konşimento, taşıma amacıyla yükün nakliyeciye teslim alındığını gösteren bir belgedir. Bu belge ile yük üzerinde taşıma hizmetinden doğan edim ve sorumluluklar taşıyana geçer. Dolayısıyla konşimento taşıma, teslim alma ve teslim etme koşulları bulunur. Hukuki bir belge niteliği taşıyan bu akit alıcı tarafından tasdik edildikten sonra satıcıya ibraz edilir.

FREIGHT PREPAID

Navlun ödemesinin İhracatçı firma tarafından yapılacağını anlatan uluslararası bir terimdir.

NAVLUN

Uluslararası taşıma bedelidir.

DOLAŞIM BELGELERİ (Movement Certificates)

ATR-Dolaşım Belgesi (Movement Certificate, ATR)

Türkiye ile AB arasındaki ortaklık anlaşmasının bir gereği olarak, Türkiye 'de serbest dolaşım hakkına sahip ürünler AB ülkelerinde de serbest dolaşım hakkına sahiptir. Bunlardan sanayi ürünlerinin Türkiye'den AB ülkelerine ithal edilmesinde KDV dışında bir vergi ödenmesi söz konusu değildir (zaman gündemi meşgul eden anti damping vergisi Hariç). Ayrıca Türkiye'de serbest dolaşımda bulunan tarım ve işlenmiş tarım ürünlerinin AB ülkelerine girişinde çeşitli tavizlerden faydalanılması söz konusudur. Türkiye de serbest dolaşımda bulunan sanayi ürünlerinin AB ülkelerinde de serbest dolaşımını sağlayan yada Türk Menşeili ürünlerin AB ülkelerine itdurumunda belirli tavizlerden faydalanılmasını sağlayan belgelere ATR belgesi denilmektedir. ATR belgeleri firmalar tarafından tanzim edilip, Ticaret Odaları tarafından onaylanmakta ve ihracatın yapıldığı Gümrük idareleri tarafından vize edilmektedir. Basitleştirilmiş usul kapsamında ''onaylanmış ihracatçı statüsüne'' sahip olan firmalar kendi ATR belgelerini kendileri vize edebilmektedir.

AB ülkelerinde serbest dolaşan sanayi ürünlerin ya da çeşitli tavizlerden faydalanan ürünlerin Türkiye'ye ithal edilmesinde, bu ürünlerim AB ülkelerinden birinden alınmış bir ATR belgesi ile ithal edilmesi halinde, Türk gümrüklerinde de KDV dışında bir vergi tahsilatı yapılmamaktadır ya da gerekli tavizler sağlanmaktadır.

EUR-1 Dolaşım Belgesi (Movement Certificate, EUR-1)

EUR-1 Dolaşım belgelerinin fonksiyonu, ATR belgelerinin fonksiyonu ile aynıdır. EUR-1 belgeleri aşağıdaki ticari prosedürlerde kullanılmaktadır:

EFTA ülkeleri ile Türkiye arasında yapılan ticaret,
Türkiye ile AB ülkeleri arasında AKÇT (Avrupa Kömür Çelik Topluluğu) ürünlerini içine alan Serbest Ticaret Anlaşması hakkında ürünlerin ticareti,
Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülkelerle yapılan ticaret.
INF-2 Belgesi (INF-2 Certıficate)

Türkiye de serbest dolaşımda bulunan kayıtların önce bir üçüncü ülkeye gönderilip burada işçiliğe tabi tutulması, işlenmiş ürünlerin AB ülkelerine ihraç edilmesi prosedürlerinde nihai ihraç ürünü içeriğinde bulunan serbest dolaşım hakkına sahip Türk kaydının Gümrük vergisinden muaf tutulmasını sağlayan bir belgedir. Bu belgeler Türkiye'de gümrük idareleri tarafından düzenlenip vize edilmektedir.AB Gümrük Alanında serbest dolaşımda bulunan bir ürünün, üçüncü bir ülkede hariçte işçiliğe tabi tutulmak üzere ihraç edildikten sonra , prosedür görmüş ürünlerin Türkiye'ye ithal edilmek istenmesinde, bunların AB ülkeleri tarafından düzenlenip onaylanan INF-2 belgeleri ile beraber dolaşmaları halinde, işlenmiş ürünler içeriğindeki AB Menşeili ürünler için Gümrük Vergisi uygulanmamaktadır; yani, yalnızca üçüncü ülkede yaratılan katma dşayet için Gümrük Vergisi tahsili söz konusudur.

MENŞE ŞEHADETNAMESİ (Certificate of Origin)

GATT'ın koyduğu prensipler kapsamında, Dünya Ticaret Örgütüne üye ülkelerin genellikle birbirine benzeyen Menşei kuralları bulunmaktadır. Ülkeler birbirinden yaptığı ithalatlarda ithal ürünlerinin hangi ülke Menşeili olduğunu bilmek isterler. Çünkü, ithalat prosedürlerinde, ürünlerin Menşeiine göre muameleye tabi tutulması gereklidir.Uluslararası ticarete konu olan ürünlerin Menşeiini belirten belgelere Menşei şehadetnamesi denilmektedir. Türkiye'den ihraç edilen ürünler için bu belgeler firmalar tarafından tanzim edilmekte, Ticaret Odaları tarafından onaylanmaktadır. Bazı ülkeler, Menşei şehadetnamelerinin, kendi mahali konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedirler. Türkiye'ye ithal edilecek mallar üçüncü bir ülkenin liman ya da serbest bölgesinden yüklenecek olursa, Menşei şahadetnamesinin yerel Türk konsolosluğu tarafından onaylanmış olması zorunludur.

Menşei şehadetnamelerinde bulunması gereken bilgiler ;

Gönderici,
Alıcı,
Malın cinsi, özelliği,
Ambalaj biçimi,
Koli adedi,
Kolilerin marka ve numarası
Malın net ve brüt ağırlığı,
Malın ünite fiyatı,
Malın dşayeti (FOB, CF, CFR vb.)
Malın yüklendiği aracın ismi ve hareket tarihi
Yükleme limanı ya da yükleme yeri
Mal Türkiye'de geçirdiği değişiklik kaynaklısı ile Türk Menşeili sayılıyorsa bu hususun açıklanması.

MENŞE ŞEHADETNAMESİ TÜRLERİ

Özel Menşei Şehadetnamesi (FORM-A)

GATT prensipleri kapsamında, bazı ülkelerin (bilhassa sanayileşmiş ülkeler) gelişmekte olan ülkelerden sanayi malları ithalatında, bu ülkelerin sanayileşmesine katkı sağlamak amacıyla belirli preferanslar sağlayabilmeleri için gerekli olan bir Menşei şehadetnamesi türüdür. Gelişmekte olan ülkelere bu anlamda preferans sağlayan ülkeler şunlardır:ABD, Japonya, Yeni Zelanda, Norveç, İsviçre, Kanada ,Avustralya, Rusya, Polonya, Çek ve Slovak Cumhuriyetleri.

Türkiye'den ihraç edilen ürünler için gerekli özel Menşei şehadetnameleri, firmalar tarafından tanzim edilmekte, ticaret odaları ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na bağlı taşra birimleri tarafından onaylanmaktadır.

ABC Formu

Sadece ticaret odaları tarafından onaylanan ve çeşitli ülkelere birçok ürünün ihracatında kullanılan Menşei şehadetnamesi türüdür.

GATT Menşei Şehadetnamesi

Gelişmekte Olan Ülkeler Arası Ticaret Müzakerelerine Dair Protokol kapsamında düzenlenen bir Menşei şehadetnamesi türüdür/

KONTROL BELGESİ - 1 (Inspection Certificate-1)

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı ve Yönetmelikleri gereği, bu mevzuatla belirlenmiş tarım ürünlerinin ihracatında kullanılan bir belgedir. Bu tür malların ihracatı söz konusu olduğunda, bunların TSE tarafından belirlenmiş standartlara makul olduğunun belgelenmesi gereklidir.Bu belgelendirme prosedürü, Dış Ticaret Müsteşarlığı Standardizasyon Genel Müdürlüğü Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlikleri tarafından yapılmaktadır.

KONTROL BELGESİ - 2 (Inspection Certificate-2)

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon mevzuatında belirlenmiş bazı tarım ürünlerinin ithalatında uygulanan bir denetim belgesidir. Bu kapsamdaki ürünleri ithal etmek isteyen firmalar, bunları fiilen ithal etmeden önce Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlikleri'ne, ithalat konusu malın bir numunesi ile baş vurararak Kontrol Belgesi'ni almak zorundadırlar. Bu kontrol belgesi de ithalat konusu malların TSE tarafından belirlenmiş standarda makul olup olmadığını saptamaye yaramaktadır. TSE tarafından belirlenen standartlara makul olmayan malların ithalatına izin verilmemektedir.

KALİTE BELGESİ

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Mevzuatı'nın yürürlüğe girmesi ile, birden fazla sanayi ürününün Türkiye'ye ithalatında makulluk kontrolü yapılmaya başlanmıştır. Uygunluk kontrolüne tabi malları ithal etmek isteyen firmalar, bunların TSE tarafından belirlenen standartlara makulluğunu belgelemek zorundadırlar. Mallar fiilen ithal edilmeden önce numuneleri alınmak ve TSE tarafından teste tabi tutulmak suretiyle bu makulluk belgeleri verilmektedir. Test ve belgelendirme uygulaması, ithalat konusu malların, insan bitki ve hayvan sağlığı açısından zararlı bir etki taşımadığını, çevreye zarar vermediğini, güvenlik ve asayiş ile ilgili olumsuz etkilerinin bulunmadığını belgelemek amacını gütmektedir. Ayrıca tüketicinin korunması açısından da bu belgenin gerekliliğine inanılmaktadır. Standartlara uymayan malların ithalatına izin verilmemektedir.

Çok sayıda sanayi ürünün itdurumunda makulluk belgesi aranılmaktadır. Bunlar bir liste durumunda Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Tebliği'nin eki olarak yayımlanmış olup, ithali zorunlu standarda tabi mallar olarak anılmaktadır. Bunlardan az sayıda tekstil ve hazır giyim ürününün ithalatı zorunlu standarda tabidir. Pamuk ipliği,pamuklu fitilli kadife, kadın çorapları, elektrikli battaniyeler bunlar arasında önemli kalemleri teşkil etmektedir. Ayrıca tekstil sanayinde girdi olarak kullanılan birden fazla boyar ve kimyasal maddenin ithalatı standarda tabi bulunmaktadır.

TS-ISO-9000, AQAP, GMP (Good Manufacturing Practises) belgesi ya da İmalat Yeterlilik Belgesi sahibi firmaların yapacağı ithalatlarda makulluk belgesi aranmamaktadır. Ayrıca dahilde prosedüre izin belgeleri kapsamında Türkiye'ye geçici olarak ithal edilen ve işlendikten sonra yeniden ihraç edilecek olan mallar için makulluk belgesi gerekmemektedir.Herhangi bir ürünü ithal etmeyi düşünen firmaların, ithalat konusu olacak ürünün zorunlu standart kontrolüne tabi olup olmadığını belirleme etmeleri, şayet, zorunlu standarda tabi ise TSE'nin ithalat konusu mal ile ilgili olan standardını inceleyerek, ithalat esnasında bir problemle karşılaşıp karşılaşmayacakların daha önceden bilmeleri kendileri açısından faydalı olacaktır.

SAĞLIK SERTİFİKASI (Phytosanitary Certificate)

Bitki ve bitkisel ürünlerin ihracatında kullanılan bir belge olup, hem Türk gümrüklerinden malların çıkış prosedürlerinin yapılabilmesi , hem de ithalatçı ülke gümrüklerinde giriş prosedürleri için kullanılan uluslararası geçerliliği olan bir belgedir. Bu belge ihraç konusu ürünün, birçok hastalık ve zararlıdan arındırılmış olduğunu, tüketime makul olduğunu kanıtlamak amacıyla kullanılmaktadır.Bitki Sağlık Sertifikaları , Zirai Karantina Teşkilatı ya da Tarım ve Köy işleri Bakanlığı il müdürlükleri tarafından kendilerine ibraz edilen numunelere dayanılarak verilmektedir.

Veteriner Sertifikası (Veterinary Certificate)
Helal Belgesi (Helal Certificate)
Radyasyon Belgesi (Radiation Certificate)
Boykot/Kara Liste Sertifikası

KONSOLOSLUK FATURASI (Consular Invoice)

Malın gideceği ülkenin konsolosluğu tarafından mal Menşeii birim fiyatı ve mal dşayetinin onaylandığı faturalardır. Onay konusu faturalar ithalat' çı ülkelerin konsolosluklarından elde edilmektedir. Bu tür bir uygulamanın sebebi, ithalatçı ülkenin düşük faturalarla mal bedellerinin düşük gösterilmek suretiyle vergi kaçaklarının önlenmesidir.

TASDİKLİ FATURA (Legalized/Certified Invoice)

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur. Bu tür bir uygulamada temel amaç, ithalatçı ülkenin vergi tahsilatı hakkında kaygılarını gidermektir.

TAŞIMA BELGELERİ

Uluslararası ticarette malların bir ülkeden bir diğer ülke yada ülkelere sevk edilmesi söz konusudur. Bu sevkiyatlarda, taşıtan ile taşıyıcının sorumluluk ve yükümlülüklerinin belirlenmesi gereklidir. Bu saptama, taşıma belgeleri ile yapılmaktadır. Bu açıdan taşıma belgelerinin aşağıda belirtilen özelliklere sahip olması gereklidir.

Taşıyıcı firma ya da acentesi tarafından düzenlemeli ve imzalanmalıdır.
Malların sevk tarihi belirtilmelidir. Bu tarih,

- Tahsil belgelerinin bankaya verilişi,
- Sigorta süresinin prosedüreye başlaması,
- Malların hasara uğrama ya da kaybolma risklerinin satıcıya mı alıcıya mı ait olduğunun belirlenmesi açısından önem taşımaktadır.

Taşıma belgeleri temiz olması gereklidir.
- Yani taşıta yüklenen malların ambalajının sorunlu, malların akıntılı sızıntılı vb. olduğuna dair bir ifade içermemelidir.Bu tür bir ifade içeren taşıma belgeleri "kirli" olarak addolunmaktadır.
Taşıma belgeleri bayat olmamalıdır. Yani,
Zamanında alıcının eline ulaşmalıdır.
Zamanında bankaya verilmelidir
Taşıma belgeleri ihbar kaydını taşımalıdır. Yani,
Alıcı yada adına hareket edenler "notify" bölümünde belirtilmelidir.
Deniz konşimentolarında malların güverteye yüklendiği ifadesi yer almamalıdır.
Bazı taşıma belgeleri çok sayıda orjinal set durumunda düzenlenmektedir. Bu durumda her orjinal nüsha üzerine kaçıncı nüsha olduğu belirtilmelidir. (1/3, 2/3, 3/3 gibi)
Navlun'un ödenip ödenmediği belge üzerinde belirtilmelidir.

TAŞIMA BELGELERİ TÜRLERİ

1 - Deniz konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill of lading, Bill of lading):Devir yönünden 3'e ayrılır.

Nama yazılı (straight B/L)
Emre yazılı (order B/L)
Hamile yazılı (bcarer B/L)
Gemiye yüklenip yüklenmemeyi belirtmesi açısından 2'ye ayrılır

Tesellüm konşimentosu (Received for shipmen B/L)
Yükleme konşimentosu (on board B/L)
Özellikli Konşimentolar

Tek konşimento (Through B/L)
Kara + Deniz, Deniz + Kara, Kara + Deniz + Kara
biçimindeki taşımaları tek bir konşimentoda toplamaktadır
Kombine Nakliyat Konşimentosu(Combined Transport B/L)
Konteynır Konşimentosu (Container B/L)
Düzgün Hat Konşimentosu (Liner B/L)
Kısa Konşimento (Short from, Blank back B/L)
Tanker Konşimentosu (Tanker B/L)
Ciro Edilemez Konşimento (Non-Negotiable B/L)
Navlun Sözleşmesine Dayalı Konşimento(CharterParty B/L)
Kaptan Mektubu (Mate's reccipt)
2 - Hava Yolu Konşimentosu (Air-Waybill-Aws)
3 - Demir Yolu Hamule Senedi (Rail Consignment Note)
4 - Kara Yolu Taşıma Senedi/Cmr Senedi (Rdad Waybill/Cmr Consignment Note)

SİGORTA BELGELERİ

Sigorta Poliçesi
Mallar bir yerden diğer bir yere sevk edilirken, sefkiyat esnasında vuku bulabilecek tehlikelere karşı lehdarı koruyan bir belgedir. Bir sigorta poliçesinde iki ana taraf vardır; bunlar, sigorta eden (sigorta şirketi), sigorta edilen (sigortayı yaptıran ya da ciro yolu ile sigorta poliçesini elinde bulunduran) taraflardır.

Bir sigorta poliçenin güvenilir olması için aşağıdaki konuları içermelidir.
Sigortacı (sigortayı yapan),
Sigorta ettiren,
Sigortadan faydalanacak kimse,
Sigortanın konusu,
Taşıyıcı firma,
Taşıyacak araç,
Taşımanın süresi,
Malın taşıyıcıya teslim edildiği ile alıcıya teslim edileceği yer
Kapsanan riskler ile riskin başlama ve bitim tarihi,
Sigorta edilen, taşıma konusu olan mal bedeli
Sigorta primi tutarı, ödeme yeri ve tarihi
Sigorta poliçesinin düzenlediği tarih
Sigorta Poliçesi Türleri
1) Takselenmiş Poliçe (Valued Policy): Sigorta konusu malın dşayetinin poliçe üzerinde ifade edildiği poliçe türü.
2) Takselenmemiş Poliçe (Unvalued Policy/Open Policy)
3) Bir sefkiyat için sigorta poliçesi (Voyage Policy)
4) Abonman Poliçesi (Floating Policy)

FİNANSMAN BELGELERİ

Poliçe
Satıcı tarafından düzenlenen alıcının ya da bir bankanın kabulunü, bazı durumlarda de alıcının bankasının avalini içeren ve alıcıya verilen kayıtsız bir ödeme emridir. Ödeme emri, belirli bir meblağın belirli bir tarihte ödenmesini içerebileceği gibi, ibrazında ödenmesini de içerebilmektedir.
Poliçelerde üç taraf mevcuttur.
1- Keşideci (Drawer): Poliçeyi düzenleyen (satıcı)
2- Keşideli (Drawee): Üzerine poliçe gönderilen taraf (alıcı)
3- Leh dar (Beneficiary): Poliçede belirtilen meblağın ödeneceği kişi

Poliçelerin şu biçim şartlarına uyması gereklidir.
1- Düzenlediği lisanda ''poliçe'' sözcüğünü içermesi
2- Şartsız ödeme emri (ödeyiniz,pay.vb) ihtiva etmelidir,
3- Leh dar (ödemenin yapılacağı özel yada tüzel kişi)
belirtilmelidir,
4- Keşide yeri ve tarihi
5- Döviz cinsi ve tutarı,
6- Keşidecinin adı, soyadı, unvanı ve imzası
7- Keşidelinin adı soyadı ve unvanı
8- Vade
9- Akreditif koşullarına göre konulması gerekli kayıtlar

Poliçenin nüshaları: Bütün nüshalar aynı olmak ve her nüsha üzerine kaçıncı nüsha olduğu yazılmak koşulu ile çok sayıda nüsha poliçe düzenlenebilmektedir.

Poliçenin sağladığı üstünlüklar:
1- Alacağın tevsiki,
2- Kredi aracı,
3- Iskonto,
4- Temlik,
5- Rehin

Poliçe hakkında bazı kavramlar

Tam ciro
Beyaz ciro
Temlik cirosu
Tahsil cirosu
Rehin cirosu
Poliçenin kabulü (Müşteri Kabulü-Banka Kabulü)
Poliçede aval